De ISO 20560 is een internationale norm welke de veiligheidsinformatie voor bovengrondse leidingsystemen en tanks beschrijft in relatie tot de inhoud en bijkomende gevaren ter voorkoming van incidenten en calamiteiten. De ISO 20560 bestaat uit twee delen;
De ISO-20560-1 geeft een scope, strategie, achtergronden en ontwerp- en vormgevingskaders weer voor het weergeven van de veiligheidsinformatie op bovengrondse leidingsystemen. Kort gezegd staat in de ISO-20560-1 de uitvoeringsvoorschriften voor leidingmarkering. Het markeren van leidingen met gevaarlijke stoffen is vanuit nationale wetgeving en internationale richtlijnen verplicht. Hier geeft de ISO-20560-1 een uniforme, geharmoniseerde beschrijving en instructie voor het realiseren van leidingmarkering. Herkenbare visuele kenmerken, vormgeving en de wijze van toepassing zijn beschreven zoals kleuren voor de getransporteerde stoffen in de leidingen (mediumkleuren), geharmoniseerde gevarenpictogrammen volgens GHS, aanvullende ISO 7010 waarschuwingssymbolen, stromingsrichting indicatoren, benamingen en additionele (proces)informatie. De ISO 20560-1 is een complete handleiding voor de realisatie van het uniform markeren van leidingsystemen.
De ISO 20560-2 is een verlenging van deel 1, waarbij de toepassing is gericht op tanks. Tanks en vaten die gevaarlijke stoffen bevatten dienen eveneens vanuit wet- en regelgeving te worden voorzien van markeringen. Deze norm beschrijft hoe de markeringen voor tanks worden vormgegeven en uit welke elementen deze bestaat. Het toepassen van mediumkleuren uit deel 1 is een geïntegreerde optie in de norm, hieruit blijkt ook de harmonisatie en systematische richting van de complete ISO 20560.
De ISO 20560-2 voor tankmarkeringen beschrijft naast het gebruik van CLP pictogrammen en ISO veiligheidssymbolen ook de mediumbenaming. Daarnaast de tankidentificatie en capaciteit van de tank. Ook het toepassen van internationale identificatie methodes van (gevaarlijke) stoffen maakt onderdeel uit van vormgevingssamenstellingen. Er kan gekozen worden om de NFPA gevarendiamant en een GeVi (Gevaren Identificatie nummer) en UN stofnummer toe te voegen. Deze bieden hulpdiensten cruciale informatie over de inhoud en eigenschappen van de opgeslagen stoffen in de tanks.
“Continuous growth in mobility of labour has resulted in a need to standardize safety information and form a coherent system for non-verbal exchange of information that consists of distinct elements to identify hazards related to the content of piping systems and tanks” – ISO 20560-1:2020
De ISO 20560 is er om op een geharmoniseerde en uniforme wijze informatie over te brengen aan een steeds grotere en mobielere gebruikersgroep. De continue groei in de mobiliteit van werknemers welke arbeid verrichten aan leidingsystemen en tanks die gevaarlijke stoffen kunnen bevatten, heeft de vraag en noodzaak om een gestandaardiseerd veiligheidsinformatiesysteem aangetoond. Visuele communicatiemiddelen zoals leiding- en tankmarkering die door een brede groep worden herkend helpen om vergissingen en incidenten te voorkomen en stimuleren efficiëntie. Om dit te bereiken zijn er ISO normen en specifiek de ISO 20560 voor leiding- en tankmarkering welke een standaard richtlijn bieden voor een mondiale toepassing.
De ISO 20560 is er voor eigenaren en beheerders van installaties en processen welke bovengrondse leidingen en tanks bevatten. De verantwoording van het voorzien in veiligheidsmarkeringen ligt bij deze partijen. Doordat deze norm als veiligheidsinformatiesysteem is opgebouwd, is deze ook functioneel voor beleidsmakers, handhavers en veiligheidsmanagers en functionarissen. Alleen al het gebruik van veiligheidsgeel als standaard waarschuwingselement bij leidingen met gevaarlijke stoffen en de sterke visuele werking van markeringen onderbouwen het gebruik van de ISO 20560 voor veiligheidsmanagers.
De ISO 20560 betekent voor u de mogelijkheid om een gestandaardiseerd, mondiaal veiligheidsinformatiesysteem te realiseren op leidingsystemen en tanks. Wanneer er geen (volledige) leiding en tankmarkering aanwezig is, geeft de ISO 20560 het meeste complete raamwerk voor implementatie. Dit in combinatie met de ISO/TS 20559 (Richtlijn voor de ontwikkeling en gebruik van een veiligheidssignaleringssysteem).
Indien er leidingmarkering en tankmarkering op locatie aanwezig is, bestaat de kans dat de (nationale) normen die ten grondslag liggen voor de uitvoering zijn vervallen of worden vervangen door de ISO 20560. Wanneer het aanwezige signaleringssysteem compleet is kan een instructie volstaan voor eventuele verschillen met de ISO 20560. Bij een incompleet systeem is de ISO 20560 de aanbevolen norm voor het vervangen van aanwezige markeringen en uitbreiden van ontbrekende markeringen. Indien er twee verschillende systemen worden gebruikt op 1 locatie kan dit leiden tot ongewenste situaties, vergissingen en incidenten. In Nederland gold tot voorheen de NEN 3050 als nationale standaard voor leidingmarkering. Met de komst van ISO 20560 is deze te komen vervallen. De NEN 3050:1972 en aanvullende correctiebladen zijn sinds 15 juni 2021 ingetrokken (Bron: NEN).
De ISO 20560 biedt met zijn elementen tevens de mogelijkheid om installaties efficiënter te opereren en onderhouden. Naaste de standaard elementen kan procesinformatie worden toegevoegd die gezamenlijk leiden tot een snelle identificatie van het proces. Dit betekent concreet minder zoeken en een kleinere kans op vergissingen en incidenten.
De ISO 20560 en Blomsma Signs & Safety zijn nauw met elkaar verbonden. Blomsma heeft in een plenaire vergadering van het overkoepelende ISO comité grafische symbolen in een presentatie het idee gelanceerd voor een internationale norm voor leiding- en tankmarkering. Met de arbeidsmigratie, verouderende installaties, de invoer van GHS regelgeving en het ontbreken van een internationale norm als onderbouwing van een te ontwikkelen norm. Alle deelnemende commissieleden die de internationale gemeenschap vertegenwoordigen begrepen deze noodzaak. Na een eerste concept was besloten om een technische commissie te vormen die deze norm zou gaan ontwikkelen. Blomsma heeft Nederland hierin vertegenwoordigd in de rol van voorzitter en een expert commissie lid. Samen met de invulling van de commissieleden uit andere landen is de ISO 20560 gegroeid tot zijn huidige vorm. De commissie leden hebben op nationaal niveau alle concepten en stadiums besproken met relevante industrie federaties en stakeholders.
Ook aan de slag met leidingmarkering volgens ISO 20560-1 en tankmarkering volgens ISO 25060-2? Blomsma Signs & Safety voorziet in de realisatie van markeringen volgens deze normen in nieuwbouw projecten en op bestaande locaties. Met de combinatie van onze kennis over de norm, onze visie op pragmatische visuele communicatie, toegewijde engineers, getrainde Safety Sign Installers en materiaalkennis van sign toepassingen ontzorgen wij onze opdrachtgevers. Wij helpen om eenvoudige en complexe installaties te voorzien van de vereiste markeringen, duurzaam, zichtbaar en vakkundig.
De ISO 20560 is o.a. verkrijgbaar bij:
ISO – International Organization for Standardization
ISO 20560-1:2020
Safety information for the content of piping systems and tanks – Part 1: Piping Systems
https://www.iso.org/standard/71570.html
ISO 20560-2:2023
Safety information for the content of piping systems and tanks – Part 2: Tanks
https://www.iso.org/standard/71571.html
Beuth Verlag GmbH – publishing DIN
ISO 20560-1:2020-09
Sicherheitsinformationen für den Inhalt von Rohrleitungssystemen und Behältern – Teil 1: Rohrleitungssysteme
https://www.beuth.de/de/norm/iso-20560-1/330391939
NEN – Stichting Koninklijk Nederlands Normalisatie Instituut
ISO 20560-1:2020
Veiligheidsinformatie voor de inhoud van pijpleidingen en tanks – Deel 1: Pijpleidingen
https://www.nen.nl/iso-20560-1-2020-en-275818
Leidingen die gevaarlijke stoffen bevatten of waar deze gecontroleerd kunnen vrijkomen, dienen van veiligheids- en gezondheidssignalering te worden voorzien. De markering dient zichtbaar en voldoende herhaald te zijn aangebracht op alle leidingen. Met name daar waar leidingen aansluiten op afsluiters, vaten, tanks en equipment, wordt de aanduiding in de nabijheid van deze aansluitingen aangebracht.
Alle leidingen worden geïdentificeerd naar:
De stofnaam wordt overeenkomstig met de operationele benaming weergegeven. De gevareneigenschappen van de stof worden met GHS-pictogrammen weergegeven. Indien er voor specifieke gevaren geen GHS-pictogram voorhanden is (voorbeelden hiervan zijn o.a. verstikkingsgevaar, cryogeen en elektrische – of stoom tracing) worden hiervoor de ISO-7010 gevarentekens toegepast. Het gevarenteken wordt altijd direct naast het mediumvlak geplaatst. De Safety kleur geel voor gevaarlijke stoffen of stoffen met gevaarlijke eigenschappen wordt toegepast als achtergrondkleur in het deel waar de GHS-pictogrammen en/of veiligheidssymbolen worden weergegeven.
Markeringen kunnen worden aangevuld met een specifieke procesinformatie aanduiding. Deze aanduiding geeft bijvoorbeeld aan naar welk equipment de processtroom van de betreffende leiding loopt. Er kan ook het betreffende leidingnummer (line identification number) op worden afgebeeld en zelfs QR-codes of Barcodes welke linken naar gewenste proces- of onderhoudsinformatie. In de ISO 20560-1 staan voorbeelden van additionele informatie aanduidingen, geïntegreerd in de leidingmarkering.
Voor de mediumkleuren welke worden toegepast voor de leidingmarkering en de titelbalk met mediumbenaming van tankmarkering worden de volgende kleuren uit de ISO 20560-1 gebruikt: (de betreffende kleurnummers en kleurgebieden staan vermeld in de norm).
Wilt u meer weten?
Neem dan contact met ons op.
